Η ιχθυοκαλλιέργεια βασίζεται στη σύνθεση τεχνητών σιτηρεσίων, υψηλού πρωτεϊνικού περιεχομένου (40-60%), που παρέχουν την ενέργεια και τα θρεπτικά για την αύξηση των ψαριών, αφού περάσουν από τη διαδικασία της πέψης και τα συστατικά τους καταστούν βιοδιαθέσιμα. Τελικά, οι πρακτικές εκτροφής, οδηγούν στη σύνθεση και εναπόθεση πρωτεϊνών στο λευκό μυ (φιλέτο) που είναι το τελικό προϊόν της ιχθυοκαλλιέργειας.
Η όλο και μεγαλύτερη αντικατάσταση του ιχθυάλευρου από εναλλακτικές φυτικές πρώτες ύλες έχει επιφέρει καινοφανή προβλήματα στην ποιότητα των ιχθυοτροφών που αφορούν στην παρουσία αντιδιατροφικών παραγόντων και φυτο-οιστρογόνων, καθώς και τη μειωμένη πεπτικότητα και βιοδιαθεσιμότητα των θρεπτικών. Έτσι, η χρήση τους ως εναλλακτικές πρώτες ύλες στις ιχθυοτροφές καθιστά αναγκαία και την ύπαρξη μεθόδων για τον έλεγχο της ποιότητάς τους.
Αντικείμενο
Οι υπάρχουσες μεθοδολογίες ελέγχου της ποιότητας των ιχθυοτροφών έχουν κυρίως αναλυτικό χαρακτήρα και καταφεύγουν στον προσδιορισμό συγκεντρώσεων ουσιών που πιθανώς ενέχονται στις βιολογικές επιδράσεις των φυτικών πρώτων υλών, χωρίς όμως τελικά να μπορούν να προσδιορίσουν την πραγματική διάσταση αυτών των βιολογικών επιδράσεων. Το παρών έργο θα χρησιμοποιήσει μεθοδολογίες κλασικής ενζυμολογίας για τον προσδιορισμό της παρουσίας ΚΤΙ και ΒΒΙ αναστολέων των πρωτεασών, τη μέθοδο pH-stat για τον προσδιορισμό της πεπτικότητας των διατροφικών πρωτεϊνών in vitro από πεπτικά ένζυμα λαβρακιού και τσιπούρας, το Microtox Assay System© για τον προσδιορισμό γενικευμένης κυτταροτοξικότητας των πρώτων υλών, το ER-CALUX assay σε κυτταρικές σειρές από ανθρώπινο μυελό των οστών με ενσωματωμένο γονίδιο λουσιφεράσης και το YES assay© σε κύτταρα ζυμομυκήτων που φέρουν οιστρογονικούς υποδοχείς για τον προσδιορισμό οιστρογονικής δράσης των φυτικών πρώτων υλών, και πρωτογενείς καλλιέργειες μυικών κυττάρων τσιπούρας για τον προσδιορισμό της μυοστατικής τους δράσης.
Στόχος
Τελικός στόχοςτου προγράμματος είναι η ανάπτυξη μιας ολοκληρωμένης εργαλειοθήκης ελέγχου των πρώτων υλών που θα επιτρέπει τη γρήγορη και αποτελεσματική αξιολόγηση μεγάλου αριθμού των πρώτων υλών ως προς τη βιολογική τους δράση χωρίς να απαιτούνται πειραματισμοί με ψάρια. Οι επιμέρους μετρήσεις της εργαλειοθήκης θα συνδυάζονται σε ένα συνθετικό δείκτη ποιότητας των πρώτων υλών που θα αντικατοπτρίζει επίδραση των πρώτων υλών σε κομβικές βιολογικές λειτουργίες που συνιστούν την αύξηση των ψαριών.
Αναμενόμετα Αποτελέσματα
Η επιτυχής υλοποίηση της πρότασης θα οδηγήσει στην:
– Εισαγωγή πιστοποιημένων μεθοδολογιών για τον προηγμένο έλεγχο της ποιότητας των πρώτων υλών αλλά και των ιχθυοτροφών που δε θα απαιτούν δοκιμασίες σε ψάρια και θα παράγουν γρήγορα συμπεράσματα ως προς τη βιολογική δράση των πρώτων υλών
– Παραγωγή νέας γνώσης για την επίδραση των πιο διαδεδομένων πρώτων υλών που χρησιμοποιούνται στην εκτροφή Μεσογειακών ειδών στην κυτταροτοξικότητα και στις διαδικασίες της πέψης και της αύξησης του λευκού μυ –
Ανάδειξη γονιδίων-δεικτών που σηματοδοτούν την μυική αύξηση στην τσιπούρα και υποδεικνύουν την αυξητική πορεία της
– Καταγραφή οιστρογονικής δράσης και συγκέντρωσης γενιστίνης στις πιο διαδεδομένες πρώτες ύλες που χρησιμοποιούνται στην εκτροφή Μεσογειακών ειδών.
Το έργο φιλοδοξεί να καταλήξει σε μεθοδολογίες που θα είναι άμεσα εφαρμόσιμες στην παραγωγή ιχθυοτροφών και γι’ αυτό το λόγο θα επικοινωνήσει και τα αποτελέσματα του στις εταιρείες που εισάγουν πρώτες ύλες ή παράγουν ιχθυοτροφές στην Ελλάδα. Η εργαλειοθήκη θα είναι σημαντικό εργαλείο στα χέρια των επαγγελματιών της Ελληνικής ιχθυοκαλλιέργειας για την αύξηση της ανταγωνιστικότητας της καθώς θα παρέχει τη δυνατότητα για γρήγορο έλεγχο πολλών διαφορετικών πρώτων υλών αυξάνοντας έτσι το εύρος επιλογών πέραν των ήδη καθιερωμένων.
